ΑΛΑΙΝ ΝΤΕ ΜΠΕΝΟΥΑ: «ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΙΑΚΥΒΕΥΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ ΕΙΝΑΙ, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΕΝΑ ΥΠΑΡΞΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ»
Ὁπωσδήποτε, γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ κατανοήσουμε τὸ πολιτικὸ πανόραμα στὴν Γαλλία καὶ τὶς σοβαρὲς ἐξελίξεις ποὺ λαμβάνουν χώρα στὴν παραδοσιακὰ πολιτικὴ πρωτεύουσα τῆς Εὐρώπης ἡ γνώμη ἑνὸς καταξιωμένου Γάλλου διανοούμενου σὰν τὸν Ἀλαῖν ντὲ Μπενουὰ ἔχει μεγάλη ἀξία. Παραθέσουμε τὴν πρόσφατη συνέντευξη ποὺ παραχώρησε μετὰ τὶς εὐρωεκλογὲς στὸ ἱσπανικὸ περιοδικὸ El Manifiesto.
Τί γνώμη ἔχετε γιὰ τὴν ἀπόφαση τοῦ Προέδρου Μακρὸν νὰ διαλύσει τὴν Ἐθνοσυνέλευση; Τὸ θεωρεῖτε ἕνα ἀπαραίτητο μέτρο ἤ μία ἔνδειξη πολιτικῆς ἀστάθειας;
Πάνω ἀπ' ὅλα ἦταν ἕνα ἀναπόφευκτο μέτρο. Ὕστερα ἀπὸ μία τέτοια ἐκλογικὴ καταστροφή [στὶς εὐρωεκλογές], πῶς θὰ μποροῦσε ὁ Μακρὸν νὰ παραμείνει σιωπηλός; Δὲν τὸ βλέπω ὡς ἔνδειξη πολιτικῆς ἀστάθειας, ἀλλὰ μᾶλλον ὡς τὸ λογικὸ ἀποτέλεσμα μίας διαδικασίας ἀνασύνθεσης, ποὺ ξεκίνησε πρὶν ἀπὸ περισσότερα ἀπὸ δεκαπέντε χρόνια. Σὲ κάθε περίπτωση, θὰ ἦταν σοβαρὸ λάθος νὰ θεωρήσουμε τὸ ἀποτέλεσμα τῶν εὐρωεκλογῶν ὡς ἕνα ἁπλὸ παροδικὸ κῦμα ὀργῆς. Ἡ διάγνωση ἔγινε ἐδῶ καὶ πολὺ καιρό. Ἀπὸ τὴν ἐξέγερση τῶν Κίτρινων Γιλέκων, χωρὶς νὰ προχωρήσουμε περαιτέρω, ὁ Ἐμμανουὲλ Μακρὸν ἔχει ἀποκρυσταλλώσει στὸ πρόσωπό του μία προκλητικότητα καὶ μία ἐχθρότητα σὲ μία ἄνευ προηγουμένου κλίμακα. Μὲ μία βιομηχανία ποὺ ἀντιπροσωπεύει ἤδη μόνο τὸ 10% τοῦ ἀκαθάριστου ἐγχώριου προϊόντος, ἕνα χρέος 3 τρισεκατομμυρίων, μία ἐξυπηρέτηση τοῦ χρέους ποὺ ὑπερβαίνει τὰ 55.000 ἑκατομμύρια ἐτησίως, 5 ἑκατομμύρια ἀνέργους καὶ 9 ἑκατομμύρια φτωχούς, γιὰ νὰ μὴν ἀναφέρουμε μία μαζικὴ μετανάστευση, ποὺ ἐπιθυμεῖ τὸ μεγάλο κεφάλαιο, ἡ ὁποία γίνεται ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρὲς ἀντιληπτὴ ὡς συνώνυμο τῆς ἀνασφάλειας, οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι συνειδητοποιοῦν ὅτι τὸ σύστημα ἔχει εἰσέλθει σὲ μία τελικὴ φάση. Ἡ διαδικασία ἔχει ἐπιταχυνθεῖ μόνο χάρη σὲ ἕνα «φαινόμενο καστανιᾶς», τὸ ὁποῖο ὁδήγησε σὲ ἕνα «ξαφνικὸ ποιοτικὸ ἅλμα», ποὺ ἔθεσε σὲ κίνηση τὶς τεκτονικὲς πλάκες. Γι' αὐτὸ ἡ εὐρωπαϊκὴ ψῆφος μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθεῖ ἱστορική.
Ἡ RN («Ἐθνικὴ Συσπείρωση») σημείωσε πρόσφατα μεγάλη ἐπιτυχία στὶς ἐκλογές. Ποιοί παράγοντες πιστεύετε ὅτι συνέβαλαν σὲ αὐτὴν τὴν αὔξηση τῆς ὑποστήριξης γιὰ τὴν RN;
Μόλις τὸ ἀνέφερα. Ἡ κύρια αἰτία τῆς ἐπιτυχίας τῆς RN, πέρα ἀπὸ τὴν γενικὴ ἀπαξίωση τῆς κυρίαρχης πολιτικῆς τάξης, εἶναι τὸ πραγματικὸ σχίσμα ὅλο καὶ μεγαλύτερου ἀριθμὸ πολιτῶν μὲ τοὺς «ἀπὸ πάνω». Τὰ κοινωνικὰ καὶ πολιτικὰ ρήγματα ποὺ πραγματοποιοῦνται σὲ ὁλόκληρη τὴν Εὐρώπη, ἀλλὰ ἀκόμη περισσότερο στὴν Γαλλία, σημαίνουν ὅτι ἡ πλειονότητα τῶν πολιτῶν δὲν μιλᾶ πλέον τὴν ἴδια γλῶσσα μὲ τὶς ἐνσωματωμένες ἤ ἀνώτερες τάξεις. Αὐτὸ ποὺ διακυβεύεται σὲ αὐτὴν τὴν κατάσταση εἶναι ὑπαρξιακό. Τὸ «κεντρικὸ μπλόκ» ἔχει χάσει κάθε ἀξιοπιστία λόγω τῆς ἀδυναμίας του νὰ τηρήσει τὶς ὑποσχέσεις του καὶ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν πραγματικότητα. Ὁ κύριος μοχλὸς τῆς ψηφοφορίας εἶναι ἕνα βαθὺ αἴσθημα κοινωνικῆς παρακμῆς, ποὺ ὁ Κριστὸφ Γκιγιούι (Christophe Guilluy) ἔχει ἐδῶ καὶ καιρὸ περιγράψει.
Ὁ Τζορντᾶν Μπαρντελὰ (Jordan Bardella) ἔχει λάβει διπλάσιες ψήφους ἀπὸ τὴν «προεδρικὴ πλειοψηφία», ἡ ὁποία πλέον ἀντιπροσωπεύει μόνο τὸ 15% τῶν ψήφων (καὶ μόνο τὸ 8% τῶν ἐγγεγραμμένων ψηφοφόρων!). Ἔχει ἐπιβληθεῖ σὲ ὅλες τὶς περιφέρειες, στὸ 94% τῶν δήμων καὶ σὲ ὅλες τὶς ἡλικιακὲς ὁμάδες, συμπεριλαμβανομένων τῶν νέων καὶ τῶν συνταξιούχων. Μποροῦμε, λοιπόν, νὰ μιλήσουμε γιὰ μία κοινωνιολογικὴ γενίκευση. Ἀντιμέτωπος μὲ μία τέτοια ἰσορροπία δυνάμεων, ὁ ἰσχυρισμός, ὅπως κάνει ὁ Ἐμμανουὲλ Μακρόν, ὅτι ὅλοι ὅσοι δὲν συμμερίζονται τὶς ἀπόψεις του ἀνήκουν στὰ «ἄκρα», ἁπλῶς δὲν εἶναι ἀξιόπιστος. Τὸ νὰ κατατάσσεις στὰ «ἄκρα» αἰτήματα τοῦ ἄνω τοῦ 50% τῶν Γάλλων σημαίνει, στὴν πραγματικότητα, ὅτι νομιμοποιεῖς τὴν ἀκροδεξιά!
Πῶς πιστεύετε ὅτι οἱ προσεχεῖς βουλευτικὲς ἐκλογὲς θὰ ἀναδιαμορφώσουν τὸ γαλλικὸ πολιτικὸ τοπίο;
Λογικά, τὰ ἀποτελέσματα τῶν βουλευτικῶν ἐκλογῶν θὰ πρέπει νὰ ἐπιβεβαιώνουν, ἀκόμη καὶ νὰ ἐνισχύουν, αὐτὰ τῶν εὐρωεκλογῶν. Ὑπάρχουν σίγουρα μεγάλες διαφορὲς μεταξὺ τῶν ἐκλογῶν ἑνὸς γύρου καὶ τῶν βουλευτικῶν ἐκλογῶν μὲ δύο γύρους ψηφοφορίας μὲ ἕνα πλειοψηφικὸ σύστημα, ἀλλὰ εἶναι ἐξίσου σαφὲς ὅτι ὅλες οἱ ἐκλογές, ὅποιες κι ἂν εἶναι, γίνονται ἀμέσως δημοψηφίσματα ὑπὲρ ἤ κατὰ τοῦ Ἐμμανουὲλ Μακρόν. Ὁ ἀνταγωνισμὸς εἶναι πλέον μεταξὺ τριῶν μπλόκ. Ὅμως, τὸ πλειοψηφικὸ μπλόκ, στὴν προκειμένη περίπτωση τὸ λαϊκὸ μπλὸκ ὑπὸ τὴν ἡγεσία τῆς Ἐθνικῆς Συσπείρωσης, εἶναι πολὺ ἑνωμένο, ἐνῶ τὰ ἄλλα δύο εἶναι μειοψηφίες καὶ εἶναι διχασμένες. Ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις, γινόμαστε μάρτυρες ἀπὸ πρῶτο χέρι τοῦ τέλους τοῦ μακρονισμοῦ.
Κάποιοι φαίνεται νὰ πιστεύουν ὅτι συντελεῖται ἡ ἕνωση τῆς δεξιᾶς, τὴν ὁποία ἀπαιτοῦν. Δὲν τὸ νομίζω. Ἡ RN δὲν ἑνώνει τὴν δεξιά, ἀλλὰ μᾶλλον ἀπορροφᾶ τοὺς ἀνταγωνιστές της. Το κίνημα Reconquête! («Ἀνακατάληψη») ἔχει ἤδη ἐκραγεῖ ὡς ἀποτέλεσμα τοῦ ἀνταγωνισμοῦ μεταξὺ τοῦ Ζεμοῦρ καὶ τῆς Μαριὸν Λὲ Πέν, πρᾶγμα ποὺ ἦταν ἀναμενόμενο, ἐνῶ οἱ Ρεπουμπλικανοὶ συνεχίζουν τὴν κάθοδό τους στὴν κόλαση: κάποιοι εἶναι καταδικασμένοι νὰ ἑνώσουν τὶς δυνάμεις τους μὲ τὴν RN, ἄλλοι νὰ γίνουν βοηθοὶ τοῦ Μακρόν, ἐνῶ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν θέλουν οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο θὰ καταλήξει στὸ σκουπιδοτενεκὲ τῆς ἱστορίας. Παρεμπιπτόντως, εἶμαι βαθιὰ πεπεισμένος ὅτι τὸ μέλλον τῆς RN δὲν βρίσκεται στὴν ἕνωση τῆς δεξιᾶς, ἀλλὰ στὴν κατάρρευση τοῦ κέντρου.
Ταυτόχρονα μὲ τὴν ἄνοδο τῆς RN βλέπουμε μία αὔξηση τῆς ὑποστήριξης πρὸς τὶς ἀκροαριστερὲς φατρίες. Τί πιστεύετε ὅτι ὁδηγεῖ σὲ αὐτὴν τὴν παράλληλη ἐξέλιξη;
Δὲν πιστεύω στὸν «κόκκινο κίνδυνο», ὅπως δὲν πίστευα στὸ παρελθὸν στὸ «γυάλινο ταβάνι» ἤ στὴν «ὑγειονομικὴ ζώνη». Τὸ Νέο Λαϊκὸ Μέτωπο δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπὸ ἕνα μέτριο ἄβαταρ τῆς NUPES («Νέα Λαϊκὴ Ἕνωση Οἰκολογικὴ καὶ Κοινωνική), καὶ ἡ βιασύνη γιὰ τὴν κατάρτιση ἑνός «προγράμματος» ποὺ δῆθεν ταιριάζει τόσο στὸν Γκλυκσμὰν ὅσο καὶ στὸν Ραφαὲλ Ἀρνῶ, στὸν Ὀλάντ καὶ στὸν Φιλὶπ Πουτοῦ εἶναι ἁπλὰ γκροτέσκο. Οἱ πομπὲς τῶν σπασμωπαθῶν, ποὺ βγαίνουν αὐτὴν τὴν στιγμὴ στοὺς δρόμους εἶναι μέρος τῆς «τακτικῆς τοῦ κάστορα» («νὰ βάλουμε φραγμό» στὴν ἀκροδεξιά), ποὺ πάνω ἀπὸ ὅλα τοὺς κάνει νὰ μοιάζουν μὲ δεινοσαύρους. Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι, ποὺ μποροῦν νὰ δοῦν τὸν δρόμο πρὸς τὰ ἐμπρὸς μόνο κοιτάζοντας στὸν καθρέφτη, δὲν ἔχουν τίποτα ἄλλο νὰ κάνουν παρὰ νὰ οὐρλιάζουν γιὰ τὴν «ἐπιστροφὴ τοῦ φασισμοῦ» σὲ μία ἐποχὴ ποὺ ἡ πλειονότητα τοῦ κόσμου ἀνησυχεῖ περισσότερο ὄχι γιὰ ἕναν ἀνύπαρκτο «φασισμό» ἀλλὰ λόγω τῆς ἴδιας τῆς πραγματικότητας τῆς αὐξανόμενης ἀνασφάλειας, τῆς πτώσης τῆς ἀγοραστικῆς δύναμης, τοῦ κοινωνικοῦ ἀποκλεισμοῦ καὶ τῆς γενικευμένης ἐργασιακῆς ἀνασφάλειας.
Τὸ Νέο Λαϊκὸ Μέτωπο μπορεῖ νὰ ἐλπίζει μονάχα σὲ ἕνα πρᾶγμα: νὰ ἀποτρέψει τὴν ἀπόλυτη πλειοψηφία τῆς Ἐθνικῆς Συσπείρωσης στὸν δεύτερο γῦρο. Αὐτὸ θὰ ἐπιταχύνει μονάχα τὴν πορεία πρὸς τὸ χάος.
Πῶς πιστεύετε ὅτι αὐτὲς οἱ πολιτικὲς ἀλλαγὲς θὰ ἐπηρεάσουν τὴν γαλλικὴ κοινωνία ὅσον ἀφορᾶ τὴν κοινωνικὴ συνοχὴ καὶ τὴ δημόσια πολιτική;
Ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὸ πῶς θὰ ἐξελιχθεῖ ἡ συγκατοίκηση, ἂν ὑπάρξει, καὶ τί θέλει νὰ κάνει καί, πάνω ἀπ' ὅλα, τί εἶναι ἱκανὸς νὰ κάνει ὁ Ζορντᾶν Μπαρντελά. Ὁ ὑπολογισμὸς τοῦ Ἐμμανουὲλ Μακρὸν βασίζεται στὴν ἰδέα ὅτι εἶναι πάντα πολὺ δύσκολο γιὰ τὸν πρωθυπουργὸ ἑνὸς καθεστῶτος συγκατοίκησης νὰ ἐφαρμόσει τὴν πολιτικὴ ποὺ σκοπεύει νὰ ἀκολουθήσει. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ πιστεύει ὅτι, ἀντιμέτωπη μὲ προθεσμίες, ἡ Ἐθνικὴ Συσπείρωση θὰ ἀποτυγχάνει ξανὰ καὶ ξανά, ἐπιδεικνύοντας τὴν ἀνικανότητά της, καὶ βαθμηδὸν ἀπαξιώνοντας τὸν ἑαυτό της. Ἡ τελική του ἐπιτυχία στὶς βουλευτικὲς ἐκλογὲς θὰ ἦταν ἔτσι ἡ παράδοξη ἐγγύηση τῆς ἥττας του στὶς προεδρικὲς ἐκλογές. Ἡ ὑπόθεση αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκλεισθεῖ. Ὁ Μπαρντελὰ θὰ ἔχει ἐναντίον του τὸν ἀρχηγὸ τοῦ κράτους, τὸ Συνταγματικὸ Συμβούλιο, τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων, τὴν κυβέρνηση τῶν δικαστῶν καὶ τὶς χρηματοπιστωτικὲς ἀγορές, πού εἶναι πολλά. Ὡστόσο, πιστεύω ὅτι ὑπάρχουν τρόποι νὰ ἀντιμετωπισθεῖ ἡ κατάσταση. Ἡ ἀπόφαση τοῦ Μακρὸν νὰ διαλύσει τὴν Ἐθνοσυνέλευση παραμένει, τοὐλάχιστον, ἕνα στοίχημα ἤ, ἂν προτιμᾶτε, ἕνα ριψοκίνδυνο στοίχημα.
Τί ἀντίκτυπο πιστεύετε ὅτι θὰ ἔχουν αὐτὲς οἱ πολιτικὲς ἀλλαγὲς στὴν Γαλλία στὶς σχέσεις τῆς μὲ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση;
Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση βγῆκε ἀπὸ τὶς εὐρωεκλογὲς ἀρκετὰ ἀποδυναμωμένη. Οἱ ἀβεβαιότητες ποὺ ἀντιμετωπίζει θὰ αὐξηθοῦν. Ἀλλὰ δὲν νομίζω ὅτι ἡ ἰσορροπία δυνάμεων θὰ ἀλλάξει οὐσιαστικὰ στὸ ἄμεσο μέλλον. Θὰ ἦταν διαφορετικὰ τὰ πράγματα ἂν αὐτὸ ποὺ μόλις συνέβη στὴν Γαλλία συνέβαινε καὶ σὲ ἄλλες μεγάλες εὐρωπαϊκὲς χῶρες.
Πῶς θὰ περιγράφατε τὴν τρέχουσα κοινὴ γνώμη στὴν Γαλλία σχετικὰ μὲ τοὺς θεσμοὺς καὶ τοὺς πολιτικούς της ἡγέτες; Πρέπει νὰ φοβόμαστε μία ἐπιστροφὴ στὴν πολιτικὴ βία ὑψηλοῦ ἐπιπέδου τὶς ἑπόμενες ἑβδομάδες;
Πράγματι, μία ἐντατικοποίηση τῆς βίας εἶναι πολὺ πιθανή. Ἀλλὰ γιὰ τί εἴδους βία μιλᾶμε καὶ ἀπὸ ποῦ ἀκριβῶς ξεκινᾶ; Γιὰ αὐτὸ τὸ θέμα ξαναδιαβάστε τοὺς «Στοχασμοὺς ἐπὶ τῆς βίας» τοῦ Γεωργίου Σορέλ ἤ τὰ «Δοκίμια γιὰ τὴν βία» τοῦ Μισὲλ Μαφεζολί, ποὺ δείχνει ὅτι ἡ βία μπορεῖ νὰ εἶναι τόσο καταστροφικὴ ὅσο καὶ δημιουργικὴ (ὁ Μὰρξ τὴν θεωροῦσε τὴ μεγάλη «μαμή» τῆς ἱστορίας). Ὁ φόβος τῆς βίας συχνὰ μᾶς ὁδηγεῖ νὰ ἀποδεχόμαστε ἤ νὰ νομιμοποιοῦμε πράγματα ποὺ εἶναι πολὺ χειρότερα ἀπὸ τὴν βία. Εἶναι πιὸ ρεαλιστικὸ νὰ παραδεχθοῦμε ὅτι σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις ἡ σύγκρουση εἶναι ἀναπόφευκτη.
Τέλος, πῶς βλέπετε τὴν ρήξη, τὴν de facto ἀπόσχιση ποὺ ἔχει καταγραφεῖ καὶ ἐπικυρωθεῖ μεταξὺ τῶν μητροπόλεων καὶ τῶν ἀγροτικῶν περιοχῶν, μεταξὺ διαφόρων πληθυσμῶν ποὺ σαφῶς δὲν μποροῦν καὶ δὲν θὰ συνεχίσουν νὰ ζοῦν μαζί;
Βιώνουμε νέες μορφὲς φυλετοποίησης καὶ «ἀρχιπελαγισμοῦ» (Ζερὸμ Φουρκέ). Ὁ κύριος λόγος εἶναι ὅτι οἱ ὀργανικὲς μορφὲς κοινοτικῆς ζωῆς ἔχουν καταστραφεῖ συστηματικὰ ἀπὸ τὴν νεωτερικότητα. Ἡ κοινωνία ἔχει πλέον προτεραιότητα ἔναντι τῆς κοινότητας, καὶ αὐτὴ ἡ κοινωνία εἶναι μία κοινωνία ἀτόμων. Γιὰ τοὺς φιλελεύθερους, ὁποιαδήποτε ἀνάλυση τῆς κοινωνικῆς ζωῆς εἶναι θέμα κοινωνιολογικοῦ ἀτομικισμοῦ. Ἡ ἰδεολογία τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ποὺ εἶναι ἡ πολιτικὴ θρησκεία τῆς ἐποχῆς μας, ὁμολογεῖ ἐπίσης ὅτι οἱ δημόσιες ἐξουσίες πρέπει νὰ ἱκανοποιοῦν ὅλες τὶς ἀτομικὲς ἀπαιτήσεις -κάτι ποὺ ὁδηγεῖ ἀναγκαστικὰ σὲ ἕναν πόλεμο ὅλων ἐναντίον ὅλων.
Πέρα ἀπὸ ὅλους αὐτοὺς τοὺς διαχωρισμοὺς μποροῦμε, ὡστόσο, νὰ ἐντοπίσουμε σχετικὰ σταθερὲς ὀντότητες, μεταξὺ τῶν ὁποίων θὰ ἔβαζα τὴν ἀντίθεση μεταξὺ τῆς περιφερειακῆς Γαλλίας καὶ τῶν μεγάλων παγκοσμιοποιημένων μητροπόλεων, μεταξὺ τοῦ «κάπου» καὶ τοῦ «ὁπουδήποτε», μεταξὺ αὐτῶν ποὺ ἐξακολουθοῦν νὰ διατηροῦν ἕναν ριζωμένο τρόπο ζωῆς καὶ ἐκείνων ποὺ θέλουν νὰ εἴμαστε «πολῖτες τοῦ κόσμου». Αὐτὴ ἡ ἀντίθεση εἶναι ὁ καρπὸς τῆς ἀπόσχισης τῶν ἐλίτ, στὴν ὁποία ἀνταποκρίθηκε ἡ «ἀπόσχιση τῶν πληβείων» (secessio plebis). Ἐπίσης, σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση αὐτὴ ἡ διαδικασία ἔχει μακρὰ ἱστορία. Θὰ εἶναι συναρπαστικὸ νὰ δοῦμε τὸ πῶς θὰ ἐξελιχθεῖ.
24 Ἰουνίου 2024
Τίτλος πρωτοτύπου: Alain de Benoist, Lo que está en juego en Francia es, más allá de la política, una situación existencial
t Πηγ ή
Μετάφραση: Σωτήρης Γιαννέλης
